Veranderen? Ja graag . . . . maar weet je ook waar naartoe?

Als Vreemde Eend in de bijt (www.DeVreemdeEend.info) is het mijn missie om mensen aan de top nóg beter te maken, waardoor ze een vruchtbare bodem creëren voor de generatie na hen. Ikzelf ben sinds 1964 ondernemer, een autodidact die het liefst zijn eigen koers vaart en ervan houdt om grote natuurlijke principes van veelal kosmische oorsprong, naar de dagelijkse weerbarstige praktijk te vertalen. Daarmee heb ik mijn eigen productiebedrijf indertijd ook succesvol gemaakt. “Ik streef naar een speelveld, waar het zelflerende vermogen van mens en organisatie spontaan aanspringt. Daar geniet ik van en leef ik voor. Zo boven, zo beneden nietwaar?” 

De reden van het succes ligt in mijn kwaliteit en vermogen om alle gebieden van het samenspel tussen mens en organisatie met elkaar te verbinden, zowel fysiek, geestelijk als gevoelsmatig of emotioneel. Ze vruchtbaar samen te laten werken en mijn eigen leven richt ik ook zo in. Ik ben vitaal, enthousiast en bevlogen, maar kan als de situatie erom vraagt ook serieus of humoristisch zijn. Ik ben invoelend en vriendelijk, maar ben als het moet ook scherp. Ogenschijnlijk ingewikkelde en complexe thema’s maak ik inzichtelijk en begrijpelijk, zodat je beter dan voorheen je ertoe kunt verhouden.

De vruchtbare akker
Om een idee te geven vanuit welk perspectief ik denk en werk, neem ik je mee naar de metafoor van de vruchtbare akker. Voordat zaad in de grond ontkiemt en wortelschiet of vertaalt naar de organisatie; alvorens een intentie, een strategie of een plan door medewerkers herkend en omarmd wordt en er commitment ontstaat, dient de akker gericht bevloeid, bewerkt en geschikt gemaakt te worden. De vruchten die nadien uit het zaad ontstaan, worden door het hoofd van de organisatie aan de medewerkers in bondige en begrijpelijk taal verwoord. Wat levert hun intentie de medewerkers en de organisatie praktisch op en hoe beïnvloedt het hun werk? Wordt het eenvoudiger en effectiever en geeft het antwoord op de vele vragen en hun verlangen naar zingeving en betekenis? Aan de hele akker, aan zowel de onder- als bovenstroom, dient gepast en gericht aandacht te worden besteed, zonder daar iets bij over te slaan of onbedoeld weg te laten.

Change alone is eternal,
perpetual and immortal.
Duits filosoof Arthur Schopenhauer (1788-1860)

Symptoombestrijden
De dagelijkse praktijk ziet er echter anders uit. We houden ons nauwelijks met het hele speelveld, met de werkelijke oorzaken of de hele akker, maar vooral met de symptomen en de terugkerende problemen en gevolgen bezig. De onderstroom, zoals onze intenties, verlangens en behoeften om de verandering doelgericht te maken, staat niet op de voorgrond; die zijn onvoldoende uitgewerkt. Om deze tekorten aan informatie te omzeilen, blijft er niet veel anders over dan je tot de meest in het oogspringende gebieden wenden. Goedbedoeld maar nauwelijks effectief, organiseer je teambuilding, coaching, organisatieopstellingen, creativiteit- en talentontwikkelingen, etc. Je probeert voor deze symptomen afzonderlijk antwoorden te vinden, waardoor er een soort tunnelvisie ontstaat. Je focust je op wat er aan de organisatie en haar medewerkers mankeert of ontbreekt en zoekt daar dan vervolgens de mogelijke oplossingen bij. Alles wat daarbuiten valt en om niet in de vele problemen te verdwalen, beoordeel je als niet relevant. Wat je echter in feite doet, is onbedoeld de symptomen met de betekenis erachter wegdrukken, waaruit direct weer nieuwe tevoorschijn komen en het nóg complexer en niet zelden ook veel duurder wordt.

De natuur als leermeester
Zonder nu deze symptomen te ontkennen, kunnen we het spel echter ook als Rinus Michels spelen, die het in de voetbaldiscipline ‘totaalvoetbal’ noemde. We geven dan niet uitdrukkelijk aandacht aan de afzonderlijke delen, zoals verliezen of winnen of ons of en ander z’n gelijk of ongelijk, maar waarderen het hele spel en doen dáár ons voordeel mee. Net als de natuur, want wanneer de grond bijvoorbeeld veel kalk bevat, groeit er spontaan madeliefjes op en in vochtige hoeken schiet er zomaar een wilg of een vlier uit. Zo gaat de natuur om met haar mogelijkheden en bepaalt wat er groeit en bloeit, waardoor het later nuttig en vruchtbaar haar voordeel doet en aan het geheel kan bijdragen.

Op identieke wijze kunnen we ook de wens om te veranderen en effectiever samen te werken, waar we nu op voorhand coaching of teambuilding tegenoverzetten, zien als signalen of symptomen die om een totaalaanpak vragen. We kunnen het tekort aan creativiteit of de behoefte aan passie en avontuur, waar we nu een empowermenttraining, peptalks en andere creativiteit stimulerende zaken tegenoverzetten, ook als signalen zien. Zonder echter eerst het gehele speelveld te overzien en van daaruit de kern te raken, bestrijden we ongemerkt de symptomen, met alle gevolgen van dien. We streven iets na wat alleen maar teleurstelling kan opleveren, vrijwel zinloos dus!

Verplaatsingsmanagement
Tezelfdertijd bij het leren en trainen, vragen we van onze medewerkers zich zo positief, open en inventief mogelijk op te stellen. Maar wanneer - naast het bijna zinloos bestrijden van symptomen - de resultaten na de training dan ook nog te wensen overlaten, is het ze niet kwalijk te nemen dat ze er kopschuw van worden. Hun lerend vermogen neemt zienderogen af en dat is in deze dynamische tijd waarin vrijwel alles onder je vingers verandert, de doodsteek voor organisaties. Ze worden resistent en hun onderscheidende en lerende vermogen en soms zelfs hun vitaliteit en flexibiliteit, trekken uit hun werk en de overige bijdrage weg en dan zijn we nog veel verder van huis.

Daarom; veranderen? Ja natuurlijk! Maar vrijwel direct, voordat je eraan begint, dien je jezelf de meest belangrijke vraag te stellen:

Waar wens ik dat deze verandering naartoe gaat?

Deze intentievraag, gaat veel verder en dieper dan voor de handliggende antwoorden en oplossingen uit trainingen of andere sessies. Zonder overzicht over zowel het fysieke, geestelijke en emotionele speelveld van mens en organisatie, worden we meesters in wat ik ‘verplaatsingsmanagement’ noem. Het is als reizen zonder doel of bestemming; je ziet en doet ogenschijnlijk veel, maar bereikt nooit de plaats die je voor jezelf en de organisatie voor ogen hebt. Je mist focus en er steken steeds meer en andere symptomen en problemen de kop op. Ook wordt de reis zelf almaar ingewikkelder, zonder feitelijk veel verder te komen.

Ondernemen als totaalspel
Kan het ook anders? Kunnen we aan het verplaatsen van deze symptomen en problemen misschien ook ontsnappen en condities creëren waarmee we de processen transformeren? Ja, het spel kun je ook anders, zichzelf overstijgend spelen en vooral veel goedkoper en doeltreffender. Je hoeft je niet met gefragmenteerd symptoombestrijding en het differentiëren van de problemen en moeilijke kwesties bezig te houden en daarvoor ga ik weer terug naar de metafoor van de vruchtbare grond.

Zoals de vlier, de wilg en het madeliefje gevoed door en onder de leiding van strikte natuurwetten, precies weten wat voedend en vruchtbaar is, zo kan ook jij je tot een actuele bron wenden. Daar heb ik een boek over geschreven. Het heet ‘de Wet van het Octaaf – vallen, intervallen en weer opstaan in organisaties’. In de reis die ik in het boek beschrijf, laat ik diverse grote principes de revue passeren waar iedere verandering aan móet voldoen om met minimaal risico en maximaal effect door het weerbarstige transformatieproces te komen. Ik behandel de belangrijkste richt- en referentiepunten waar jij, op ongeveer dezelfde manier als de wilg, de vlier of het madeliefje in hun verhouding en samenspel tot de grond, je veilig op kunt afstemmen en focussen. Het zijn grote kosmische principes of wetten die je helpen jouw flexibiliteit te behouden en de samenhang en context van de aanstaande reis, te blijven overzien. Jouw wens en intentie om te veranderen en de reis zelf, krijgen daardoor inhoud, doel en betekenis!

Jouw aandeel
Van jou wordt gevraagd deze vaak abstracte en grote natuurlijke principes eerst te leren kennen om ze daarna naar de dagelijkse praktijk te vertalen. Dat schept duidelijkheid in het transformatieproces dat bol staat van onbekende en vaak grote onzekerheden. Dat is nu eenmaal de realiteit en het spel waar je gewild of niet dagelijks aan meebouwt en aan deelneemt.

Nieuwsgierig naar hoe effectief en ontspannen je dat kunt aanpakken?