Hoe hoog staat geluk op jouw agenda?

Het valt me, ongeacht wie ik spreek of welk karakter mijn gesprekspartner ook bezit, regelmatig op hoeveel mensen zich op de één of andere manier druk maken of hun best doen, om gelukkig te worden. Nooit, volgens mij, is er zoveel aandacht besteed aan of gepubliceerd over het thema geluk en welzijn.

Ook al zijn welzijn en geluk subjectieve begrippen, toch twijfelt niemand aan de heilzame werking ervan. Geen zinnig mens streeft immers met opzet naar armoede, tekorten, ziekten of andere pijnlijke belevingen en dat, gezien de huidige stand van zaken in de wereld, is op z’n minst vreemd. Waar komen al die ongelukkig makende conflicten, die tot verdriet en armoede leidende oorlogen, die vele ruzies en het zakelijke gekrakeel, waar we meer dan eens in verzeild raken, vandaan? Wie of wat heeft dit geïnitieerd? 

Achter het antwoord op deze vraag komen we niet zomaar, daar is méér voor nodig. En moeten we ons dan maar bij de wens om gelukkig te willen worden neerleggen of kunnen we er ook iets aan doen en zo ja, wat?

Maar laten we voorafgaand aan al deze vragen, eerst eens onderzoeken wat geluk eigenlijk is? Wanneer zijn we gelukkig en wat verstaan we eronder? 

Wie wordt er nu niet liever dommer door geluk,
dan door schade en schande wijzer?
Salvador Dali (1904–1989) 

Zonder werkelijk contact, geen geluk
Omdat er geen absolute criteria voor geluk bestaan, is het veiliger op eigen ondervinding en ervaring terug te grijpen. Terugkijkend bijvoorbeeld op mijn eigen ondernemersbestaan loopt er een duidelijke rode draad doorheen. Ik, op de momenten dat ik me gelukkig of tevreden voelde, viel samen met de tijd, de ander of met wat op dat moment aan de orde was.

Dit convergeren zoals dat in jargon heet, ging op de achtergrond met een mix van gevoelens en reflecties gepaard. Wanneer me dit privé zou overkomen, kon ik het zomaar een gelukservaring noemen. 

Waar ik mezelf normaalgesproken tegenóver de wereld of de ander plaatste en dus divergeerde, bewoog ons contact zich op zo'n moment tot één punt naar elkaar toe. Nog mooier verwoord zegt de kwantumfysica over dit meestal onopgemerkte onderhuidse verschijnsel; het object vouwt zich met het subject tezamen.

Met de ander samenvallen lijkt groot en klinkt behoorlijk ingewikkeld, maar is het in feite niet. Iedere keer dat ik de ander onbevangen, zonder oordeel en dus open tot me toelaat en niet te vergeten, me daarin van mijn eigen aanwezigheid bewust ben, neemt de kans dat ik me verbind en met hem of haar samenval toe.

Ons bewust zijn van onszelf als we met elkaar in relatie staan echter, is in deze roerige en complexe tijd niet zo vanzelfsprekend. Meestal hebben we daar geen idee van. We zijn niet gewend op die manier naar onszelf en ons functioneren te kijken en het er daarna met elkaar over te hebben. Integendeel, we voelen eerder een zekere gêne en vinden het eigenlijk nogal zelfgericht, soft en te simpel, waardoor de subtiele signalen die ons zouden kunnen informeren tijdens het contact, aan onze aandacht dreigen te ontsnappen. 

Kort samengevat durf ik te stellen: Wanneer we werkelijk met de ander in relatie staan, verdwijnt het besef van tijd en vallen we met de ander of met wat we aan het doen zijn samen. Als consequentie daarvan en meestal als vanzelf, rijzen daaruit welbevinden en subtiele geluksgevoelens op!

De Mens in de hoofdrol
En dan nu misschien wel de meest belangrijke hoe-vraag. Hoe komt het dat dit welbevinden, dit convergeren ons zo dikwijls ontglipt? Zien we iets belangrijks over het hoofd?                                                           

Hier stuiten we op een enorme blinde vlek. Een vlek die met onze op westerse leest geschoeide opvoeding en scholing, ongemerkt aan onze aandacht is ontsnapt. 

Ons is nimmer geleerd of verteld, dat wij in dit fascinerende evolutiespel een betekenisvolle hoofdrol spelen. Erger nog; zonder de invloed van de mens verliest de evolutie zijn meest inventieve en creatieve speler. En zelfs dát is nog een eufemisme.
Feitelijk, als alles behalve de mens aan de evolutie zou deelnemen, bestond er helemaal geen samenleving en bevonden we ons misschien nog in het stenen tijdperk. Zonder de rol van de mens, verliest de toekomst haar inhoud, nut en betekenis.

Ieder mens - of we het nou geloven of niet - speelt in het bestaan een factor van betekenis en hoewel we onszelf doorgaans heel belangrijk vinden – het is onze meest egocentrische karaktertrek waarmee we onze ontwikkeling méér dan eens in de weg zitten – wordt met ‘betekenis’ hier heel wat anders bedoeld. 

De Mens in de hoofdrol die betekenis aan zijn leven en werk geeft, durft vrijuit en spontaan zijn of haar vermogen in het licht te zetten en aan zijn unieke rol inhoud te geven en . . . . precies daar stuiten we op onze blinde vlek. Hoe is die zo massaal ontstaan?

Een overjarige volksuitspraak
Vrijwel iedereen in ons van oorsprong Calvinistische landje heeft van zijn ouders of op school de quasi opvoedkundige boodschap meegekregen:

Doe maar gewoon,
dan doe je al gek genoeg!

Excelleren of je kop boven het maaiveld uitsteken, is er met een dergelijke overjarige en inmiddels tot de draad toe versleten overtuiging, dan natuurlijk niet bij. Voor excelleren moet je in het licht durven staan en dát heb je nu juist niet zo goed geleerd.

Op deze schrale en onvruchtbare grond mogen jij en ik als unieke, latent vermogende en inventieve spelers, ons creatieve spel spelen. Een spel dat veel van z’n bekoring verliest, als de hoofdrolspeler wegens onbekendheid of angst voor de rol die hem op het lijf is geschreven, verstek laat gaan. 

Normaal gesproken, wanneer de hoofdrolspeler niet aan de voorstelling kan deelnemen, wordt de voorstelling afgelast of tenminste tot nader orde uitgesteld. Toch gaat dit spel, dat nota bene over jouw en mijn unieke deelname aan deze evolutie gaat, gewoon door alsof er niets aan de hand is. Zo gaat dat bij blinde vlekken!

We laten ons licht, omdat we zo gruwelijk gewoon zijn gaan doen, onbewust onder de korenmaat schijnen en daarvan worden we niet gelukkigt, dat is wel zeker! In mijn volgende blog ga ik verder op dit thema in en doe ik een aanbeveling om deze vergissing definitief te herstellen.